Ý nghĩa tên gọi Sóc Trăng
[b]Nói về địa danh Sóc Trăng khì không ai biết rõ cái tên này ra đời khi nào, nhưng dựa theo những bộ lịch sử Viêt Nam như Khâm Định Đại Nam Hội Điển Sự Lệ, Địa Bạ Nam Kỳ Lục Tỉnh hay những quyển sách khảo cứu của Vương Hồng Sển, Sơn Nam, Lê Hương, Hứa Hoành….trước khi có tên Sóc Trăng thì “xứ Sóc Trăng” ngày xưa có tên là xứ Ba Thắc tức là ông “Bassac” (tên một vị thần người Khmer). Người ta cũng dùng tên này để để nói về nhiều địa danh, thổ sản khác của Đồng Bằng Sông Cửu Long như cửa Ba Thắc, gạo Ba Thắc… Sau đó Sóc Trăng còn có tên là Ba Xuyên do vua Minh Mạng đặt nhưng lúc đó cái tên Sóc Trăng mà theo truyền thuyết vẫn người Khmer sử dụng. Mái chùa Khmer thấp thoáng trong làng quê Sóc Trăng Sóc Trăng là do tiếng khmer đọc trại ra từ chữ “Srok Tréang có nghĩa là “Bãi Sậy” vì ngày xưa đất Sóc Trăng có nhiều lau sậy hoang vu. ( Lê Hương). Sóc Trăng là do tiếng Khmer là “Srok Kh’leang” mà ra. “Srok” tức là xứ, là cõi, “Kh’leang” là kho, vựa, chỗ chứa bạc. Srok Kh’leang là xứ có kho chứa bạc của nhà vua. Tiếng Việt âm ra là “Sốc-Kha-Lang” rồi sau đó thành Sóc Trăng. Dưới triều Minh Mạng Sóc Trăng bị đổi là Nguyệt Giang tỉnh (chữ Sóc biến thành chữ Sông, Trăng thành Nguyệt nên Sóc Trăng biến thành Sông Trăng rồi bị đổi thành Nguyệt Giang. ( Lê Hương). Theo quyển Petit Cours de Géographie de la Basse Cochinchine par Trương Vĩnh Ký thì “Sốc Trăng” ( Sóc Trăng) là tên dân gian của một tỉnh hạt ở Nam Việt gọi là Nguyệt Giang tỉnh (tỉnh Sông Trăng). Tên này có nguồn gốc “Cơ Me” (Khmer) là Péam prêk sròk khlẵn ( di cảo Trương Vĩnh Ký trong le Cisbassac). “Péam” là vàm, “prêk” là sông, “sròk” là sốc, “khlẵn (kh’leang) là kho bạc. Nguyên đời vua “Cơ Me” có đặt một kho chứa bạc nơi đây. Đến đời vua Minh Mạng, đổi tên chữ ra Nguyệt Giang tỉnh vì triều đình đã ép chữ “sốc” biến ra chữ “sông”, chữ “kh’leang” ra “trăng” và đổi thành “nguyệt”. ( Vương Hồng Sển) Yên bình một làng quê ở Sóc Trăng Nhân ông Trương Vĩnh Ký có nói chữ “Péam” trong tiếng Khmer có nghĩa là “vàm” thì theo ông Vương Hồng Sển, ” trong sách của ông Baurac (La Cochichine et ses habitants) trang 362 thuật lại rằng trào đàng cựu, cho đến lối 1858, vàm Đại Ngãi còn được gọi là Vàm Tấn, là một bến nước quan trọng tiếp đủ các thuyền đi biển đủ hạng từ trung Quốc, Tân Gia Ba, Xiêm La, Cam Bốt…. tụ tập rất náo nhiệt để trao đổi, mua chác lúa gạo, tơ lụa, hàng vải, cá mắm, mắm muối, đồ gốm, chén bát, sừng trâu, ngà voi, lông chim, sáp, mật ong…. Mà chữ “Vàm Đại Ngãi” cũng có nguồn gốc từ chữ “Péam Mosénn” mà ra. Như đã nói ở trên, “Péam” là “vàm” còn “Mosénn” là muôn ngã” tức là vàm Đại Ngãi ngày nay. Trở lại chuyện Sóc Trăng, cũng theo ông Lê Hương thì địa danh Sóc Trăng cũng có một truyền thuyết khác, cũng nói về kho bạc nhưng không phải là kho bạc của vua mà là kho bạc, kho chứa vũ khí, kho chứa lương thực của giặc Xà Na Téa và Xà Na Tua đóng quân ở Sóc Trăng dưới triều Nguyễn, tại ấp “Sóc Vồ” ngày nay. Do đó Sóc Trăng là do chữ “Srok Kh’leang” đọc trại mà ra.
Chưa có câu trả lời nào